О, Ти, Битие бесконечно, без почеток и без крај! Почеток си сам основа, а крајот на сé во Тебе е!
Мир има само таму каде што има тепачка, или поточно: откако ќе заврши борбата. Во спротивно, не можеме да зборуваме за мир како факт што постои таму каде што човечкиот живот поминува и се развива во нормален тек, каде што нема пречки да го попречат општественото уредување и каде што луѓето живеат сите за еден и еден за сите.
Бидејќи таков поредок не можеше да постои во човештвото по протерувањето на првите луѓе од рајот, бидејќи луѓето во најголем дел ја изгубија својата божествена природа, затоа нивното главно занимање стана борба и тројна борба: борба против природата, борба на човекот против човекот и борбата со самиот себе. Борбата на човекот против природата траела неколку векови, па затоа природните науки ја прекинале во корист на човекот; борбата на човекот против човекот ја презеде политиката и историјата; духовните науки ја презедоа борбата на човекот со самиот себе т.е. религијата.
Зборувам само за борбата на човекот со човекот, бидејќи мирот обично значи хармонија, љубов и добри односи меѓу човекот и човекот и народот кон народите. Но, ако видам дека оваа борба не може да донесе позитивни резултати за човештвото, тогаш морам нејзе да ѝ ја додадам на помош и она третата – борбата со самиот себе.
Мирот може да се воспостави само со љубов кон мирот (мирољубие), што потекнува од различни мотивации. Имено: човекот го сака својот дом каде првпат го видел светот. Потоа го сака неговиот омилен град (село) каде првпат го почувствувал задоволството од општествениот живот. Кога неговиот хоризонт на знаење ќе се прошири, тој ја сака и својата татковина која го штити и му дава право на слободен живот. Ако оди во друга држава и неа исто така ќе ја сака, или поради природните убавини и знаменитости, или поради значајните институции, или заради лична корист. Од тие причини, тој може да сака и други земји и народи. Затоа, таквата љубов кон светот развиена од интелектуалното знаење е поддржувач на мирот.
Историјата вели, човечкото искуство докажало, а и сегашноста исто така знае, дека една држава (народ) како индивидуа не може да опстане или барем не може да напредува. Тоа значи дека народите треба да бидат во добри односи заради опстанок и напредок, а тоа е уште една мотивација за мир.
За да има мир во земјата, од суштинско значење е благосостојбата (добар и удобен живот, богатство, материјална сигурност). Кога народот е економски снабден, кога е задоволен од внатрешната администрација и надворешната политика и кога ги има најнеопходните средства за живот, нема да протестира. Затоа, благосостојбата е услов за одржување на мирот.
Војната ги уништува сите човечки достигнувања, го спречува развојот на културата, науката и уметноста, создава голема стагнација во сите гранки на човековата активност и го уназадува човештвото. Но, не само што го попречува општествениот живот и ја уназадува културата, туку и ги уништува луѓето. Тие страшни последици, огромни човечки жртви и бескрајно големи материјални штети од војната можат да го натераат човекот и човештвото да одат кон мир.
Но, животното искуство докажа дека сите овие услови се несигурни, слаби и недоволни за траен мир во човештвото. Човек може да го сака својот дом, а да не ја сака својата татковина, или да го сака својот народ и да не сака некој друг. Тоа значи дека љубовта кон мирот развиена од интелектуалното знаење не е поддржувач на траен мир и љубов меѓу луѓето. Потоа, народите се во добри односи додека се врзани со некаква материјална добивка; ако ја снема, веднаш се во затегнати односи. Благосостојбата на еден народ никогаш не може да биде трајна, затоа што луѓето се множат, опстанокот станува отежнат, средствата за живот исчезнуваат и народот мора да се бунтува и да трча по корка леб, макар таа да е и во туѓи раце. Дури и да не ги напуштат своите територијални граници, хаосот што се предизвика докажува дека благосостојбата е слаб факт за одржување на мирот. И ако воените штети се бескрајно големи, и ако се знае дека војната бројно го преполовува народот и го дегенерира за неколку децении, и ако се гледа дека војната за една година го уништува она што е создадено со векови, сепак луѓето никогаш не ја напуштаат идејата за војна како и да не знаат за нејзините ужасни последици. Тоа значи дека воениот пораз, колку и да е страшен, не може толку да го исплаши човештвото да луѓето повеќе не се осмелуваат да се борат, т.е. последиците од војната не се во состојба да ги доведат луѓето кон мир.
Од ова произлегува дека борбата на човекот против човекот не може да донесе добри резултати и да ги смири луѓето кон мирен живот. Или поточно кажано: не може да исчезне од општествениот живот затоа што човекот не излегол победник од борбата со самиот себе
.
Пишува
Академик д-р Миле Д. Миќуновиќ од Охрид
Публицитет.мк