Во Охрид и општината Охрид живеат 189 црногорски семејства со 503 членови, а првите семејства од Црна Гора во Охрид ги донел капетанот Јован Новичиќ во 1920 година. Во Охрид, во 2009 година, беше основано и регистрирано во Централниот регистар на Република Северна Македонија Здружението на црногорски граѓани со главна цел: да ги промовира и зачувува културните и духовните вредности на Црна Гора, да ги негува, развива и афирмира македонско – црногорските духовни и културни односи, да практикува соживот, меѓународна толеранција, соработка и меѓусебно почитување на народите на државите Црна Гора и Република Северна Македонија на локално, национално и меѓународно ниво.
Вистинските човекољубци ги сакаат не само своите блиски роднини, туку и другите луѓе, припадници на неповрзани народи и култури. Иднината не може да се гради врз граѓанска, а со тоа и национална дискриминација. Нема слободно општество, било да е национално обединето или хетерогено, без слободни поединци.
Човековите слободи се однесуваат на почитување на сите индивидуални, национални, културни и религиозни особености, нивното слободно изразување и негување, под услов тие да не ги нарушуваат истите права на другите сограѓани и етнички групи. Во спротивно, нерегулираната демократија или нехармонизираните граѓански слободи можат да се претворат во најлошата форма на социјална анархија. Ова значи дека сите права треба да им се обезбедат на членовите на националните и етничките групи, заедно со нивната обврска да се однесуваат лојално и коректно кон заедничката земја во која живеат.
Затоа, треба да ги почитуваме сите национални специфичности, но и да ги негуваме сите заеднички вредности. Конечно, мултинационалното и мултикултурното општество е конзистентно и хармонизирано со космополитските визии на информациското доба во кое влезе модерната цивилизација.
Така, на 21 октомври 2009 година, основано е Здружението на црногорски граѓани во Охрид и регистрирано во Централниот регистар на Република Северна Македонија, со главна цел: да ги промовира и зачувува културните и духовните вредности на Црна Гора, да ги негува, развива и афирмира македонско – црногорските духовни и културни односи, да го практикува соживотот, меѓународната толеранција, соработката и меѓусебното почитување на народите на државите Црна Гора и Република Северна Македонија на локално, национално и меѓународно ниво.
Со гордост можам да кажам дека мојот „татко“ е земјата Црна Гора, олицетворение на убавината на духот, острината на умот и исклучителната интелигенција, високиот морал, големата чесност, достоинството, гордоста, карактерот… Црногорците се препознатливи по исклучителна храброст и хероизам до степен на непокорност, народ со големи подвизи и џинови, и како такви восхитуваат и привлекуваат внимание кон себе со својата импозантност и впечатливост, а сите други што се наоѓаат меѓу нив изгледаат мали и ситни, незначителни и едноставно се губат во нивното отсуство, а толку е голема среќа, привилегија и чест да се биде Црногорец.
Исто така, со гордост можам да кажам дека Република Северна Македонија е мојата „мајка“, изворот на мојот живот и мојата љубов. Таа е мојот идол кого го ценам: храбра, мудра, силна, горда, достоинствена. Па кој не би бил горд и среќен поради тоа.
Културните и духовните врски меѓу Македонците и Црногорците траат со векови. Со генерации, инспирацијата течела за легендарната, орфејска љубов на црногорскиот принц Свети Владимир и Македонската принцеза Косара, ќерка на царот Самуил. Таа е продолжение на опеаната љубов на Орфеј и Евридика, Ромео и Јулија. Блискоста на двата народа опстојува со векови, повеќе или помалку, во континуитет. Не е непознато дека во македонските востанија, црногорските слободољубци биле првите што дошле на помош на братскиот народ.
На 25 септември 1920 година, Кралството СХС го донело Декретот за населување на „Нашите нови региони“, што се должи на неговата идеја. Според тој декрет, во Охрид дошле првите црногорски доселеници, на кои им била доделена земја во Дебело Поле. Во периодот меѓу двете светски војни, Кралството испраќало разни службеници, просветни работници и други работници во „новите региони“ за да ги оствари своите цели.
Во првата година по ослободувањето, во согласност со прогласувањето за „братство и единство на југословенските народи“, во воените, полициските и административните власти доминираа лица од северот на земјата. Исто така, средината на XX век беше обележана со поголеми преселби на луѓе. Бројни припадници на црногорската националност (воени, службени и други лица) останаа во Македонија. Бидејќи имаше мешани бракови, нивните потомци ја прифатија новата средина како своја.
Секој од народите ја задржал посебноста на своите предци, оние кои живееле на тој простор од памтивек. Не постојат такви или онакви „чисти“ нации. Ни Македонците не се исклучени од ова. Црногорската крв тече во нивниот крвоток од третата деценија на XX век. Тој процес започнал со прилагодување на новата средина, прифаќање на менталитетот и начинот на живот, особено со мешаните бракови.
Љубовта е главен двигател на човечкиот живот и извор на радост и среќа – љубовта меѓу Црногорците и Македонците. Gens una sumus – ние сме еден род. Човек. Сè е во човекот, сè е за човекот! Човекот треба да се почитува!
Во Охрид и во општината Охрид живеат 189 црногорски семејства со 503 члена. Капетанот Јован Новичиќ ги донел првите Црногорци во Охрид во 1920 година. Кралот Александар му дал, за неговите воени заслуги, земја оддалечена три километри од Охридското Езеро. Тринаесет црногорски семејства се населиле во таа област, меѓу нив Милачиќи, Тодоровиќи, Илиќи, Новиќи, Ракетиќи и Станоевиќи. Местото било познато како Дебело Поле, подоцна се нарекувало црногорска населба, а по Втората светска војна го добило името „Радоица Новичиќ“. Оваа населба се споила со Охрид во 2019 година.
А еве ги и охридските црногорски семејства: Новичиќ (пристигна во 1920 г.); Драшковиќ (1921); Усовиќ (1925); Милачиќ (1925); Илиќ (1926); Ракетиќ (1930); Мировиќ (1933); Булатовиќ (1934); Живковиќ (1936); Машановиќ (1945); Вучетиќ (1946); Пејовиќ (1948); Миќуновиќ (1950); Ераковиќ (1950); Вуковиќ (1953); Дракуловиќ (1956); Кркељиќ (1958); Булатовиќ, друго семејство (1959); Ѓорѓевиќ (1963); Тодоровиќ (1965); Миловановиќ (1975); Ќоровиќ (1975); Лабан (1976); Лалиќ (1978); Лончовиќ (1978); Накиченовиќ (1978); Драшковиќ (1979); Шаботиќ (1981); Стојановиќ (1982); Спалевиќ (1984); Чабаркапа (1992); Пејовиќ (1993); Шуковиќ (1994); Варагиќ (1996) и Николиќ (2004).
Општа карактеристика на речиси сите прикажани семејства е тоа што етнички чистите семејства се реткост. Тие се претежно мешани. Најчесто, според семејната лоза, претставените семејства се црногорско – македонски или обратно.
Пишува
Академик д-р Миле Д. Миќуновиќ од Охрид
