Во една од најбројно населените населби со Македонци во Рогдаел, Сиднеј, група ентузијасти предводени од полетниот доселеник Душан Ристески решиле да формираат Македонско литературно друштво во кое ќе ги искажуваат своите стремежи за ширење и негување на македонскиот литературен јазик на ова далечно светско поднебје. Тоа се случило на 31 март 1978 година.
Така, нивните книги во картонски кутии секој вторник ги носеле во просторија која им била отстапена од Општинските власти за да ја користат заедно со други етнички заедници. Книгите сами меѓу себе си ги разменувале. Масовното приклучување на нови љубители на поетското и прозно писмо, на групата и наложило, најпрво да го крсти друштвото, а потоа и да го регистрира. Друштвото е крстено по името на познатиот Охридски ловороносец и поборник за македонскиот јазик, поетот Григор Прличев. А за натпревар и ривалство при пишувањето на идните поети и писатели друштвото ќе почне да го издава двомесечното списание „Повод“. Отворањето на Библиотеката го извршиле гостите од Македонија, потпретседателот на Матица на иселеници Димче Трајановски – Мире и секретарот Трајан Бавтироски, како и министерот за културни врски во заедницата Нил Морисон. На тој свечен настан кој се случил на 4.3.1989 година, покрај членовите на друштвото присуствувале и повеќе значајни личности од австралиската и македонска јавност. По благословот од гостите книжевниот фонд во Библиотеката ќе порасне на неколку илјади наслови.
Денес, кога ќе се потсетиме на тие настани, не сме свесни дека толку брзо изминал толкав временски период, низ кој друштвото раснело и израснало во еден вистински творечко-литературен гигант. Дали некој од тие тогашни интелектуалци си замислувал дека друштвото „Григор Прличев“ ќе опстои толку долг временски период истопорено пред времето и просторот во кое го промовира македонскиот јазик, литература и култура. Дали некој замислуваше дека тоа ќе прерасне во издавач на книги и ќе издаде 70 наслови од Австралиско-македонски автори, како и автори од Р. Македонија, САД, Канада, Егејска и Пиринска Македонија и од други места. На страниците од книгите на членовите на друштвото ќе биде распослан сиот печалбарски гнев кон обединувањето на Македонија и за прогонството на печалбарите од родните нивни огништа. Токму тие книги ќе му остават национален белег на многуетничкиот австралиски меѓник. Не само со испечатените книжевни дела што ќе остави друштвото трајни белези во мултикултурното австралиско општество, туку него ќе го запаметат и од културните настани кои редовно ги организираше или им гостуваше на повеќе етнички заедници со кои трајно соработуваше. Друштвото ќе го вивне во просторот националниот дострел со организирање на наградни конкурси, со промоции на книги, со одржување на симпозиуми, литературни манифестации, Денови на македонска култура итн. итн. на кои ќе ги манифестира македонскиот јазик, литература, култура и историја. По наметнатите неправди на татковината со отстранување на националните симболи и насилно преименовање на јазикот и државата, членовите мошне жолчно ќе го искажуаат својот револт со испраќање на протесни писма до повеќе претставништва и институции насекаде низ светските метрополи. Својот револт тие јавно го искажуваа со своето присуство на бројните демонстрации на кои настапуваа со извикувања пароли, читања на меморандуми, испраќања на посланија итн. Поради ваквата агресивност на членовте, а во одбрана на татковината, соседските хулигани покрај палењето на македонските цркви и културни центри тие со опожарување и се закануваа и на Библиотеката „Григор Прличев“ во Сиднеј.
Средба на Прличевци со владиката Тимотеј и неговите свештеници (Сиднеј – 9.2.1987)
Сите записи во кои учествувале членовите на друштвото „Григор Прличев“ дали тоа биле од литературен, културен, протестен или дописен, сите тие документи се чуваат во Архивските книги на друштвото. Во неговите трезори е сместен список на преку 300 регистрирани членови. А низ неговата врата минале стотина еминентни личности од Австралиската и Македонска јавност, кои оставиле своирачни запишани спомени. Меѓу нив се: владиката Тимотеј, архимандритот Царкњас од Егејска Македонија, внукот на Григор Прличев, Кирил Прличев од Софија, претседателот на ОМД Мето Колоски од Вашингтон и други. За својота понудена помош Друштвото прогласило седумнаесет почесни членови: Славко Јаневски, Матеја Матевски, Ѓорѓи Сталев, Илија Чашуле, Блаже Конески, Томас Шапкот, Јован Кокаловски, Реџинал Де Бреј, Стојан Ристески, Науме Радически, Анте Поповски, Славе Ѓорго Димоски, Разме Кумбароски, Блаже Ристовски, Александар Донски, Иван Трпоски и Душан Ристевски. Исто така друштвото има зачленето и десетина дописни членови од повеќе земји во светот. Десетина членови од друштвото „Григор Прличев“ се зачленети во ДПМ и исто толку настапиле на СВП во Струга: Иван Трпоски, Бранко Наумовски, Душан Ристевски, Перо Дамчевски – Коцин, Горјан Маслинкоски, Димче Џајкоски, Љилјана Тошеска, Олга Николовска, Васка Дренковска и Крсте Наумоски. Тука е сместена целата 37 годишна бурна историја низ која не така лесно се провлекувале членовите на ова мошне прогресивно литературно друштво, а кои документи ќе и сведочат на историјата за опстојбата на друштвото кое на достоен начин ја промовира македонската литература и култура во оваа многу далечна австралиска земја.
За ваквиот успех на друштвото „Григор Прличев“ покрај членовите заслуга им препишуваме на финансиските поткрепители како и на бројните медиумски гласила. Благодарност им испраќаме на Матицата на иселеници од Македонија, Агенција за иселеништво на РМ, Друштвото на писатели од Македонија, Струшките вечери на поезија и Библиотеката „Григор Прличев“ од Охрид со кои најредовно се одржуваа врските меѓу поетите – иселеници и родната татковина Македонија.
Библиотекар и архивар Иван ТРПОСКИ
Извештајот е прочитан пред присутните на 3-тата годишна конференција на Обединета македонска дијаспора во Вашингтон – 2011 година и на 4-тата годишна конференција на Агенција за иселеништво на РМ во Скопје 2013 година.
