Повредите на млечни и трајни заби кај деца , како и помали повреди на мекото и коскено ткиво на орофацијалната регија кај деца се случуваат во период на нивен интензивен физички и психички развој. Посебно важни се повредите на трајните заби , а најизложени на удар и повреди се горните централни секачи.
Оштетувањето на забното ткиво ја нарушува функцијата на жвакање, говор како и естетскиот изглед на детето.
Постојат одредени фактори кои значајно придонесуваат за настанок на повреда на забите како што се :
-протрузија
-одредени заболувања како на пример епилепсија
-контактни спортови кои децата ги практикуваат
Пациентите со ваков вид повреда се сметаат за итни случаи , посебно дококлу во момент крварат.
Детето после ваков вид на повреда најпрвин треба да се смири , а на загрижените родители да им се објасни тежината и видот на повредата , која постапка ќе се примени за нејзина санација и прогноза за повредените заби. Треба исто така да им се даде и упатсво за исхрана и одржување на личната хигиена како и редовни контроли кај стоматолог, кои во оваа ситуација се многу важни.
Со цел поставување на дијагноза и одредување на адекватна терапија , треба да се земат одредени податоци за малиот пациент во врска со настанатата повреда , како што се : времето на настанување на повредата , начинот, местото на случување на повредата и сл. Со детален клинички преглед потребно е да се направи и рентген снимка која трба да се чува и да ни послужи за компарација при идните контрони прегледин.
Постојат разни класификации на повреди на малечните и трајните заби , а се манифестираат како :
Пукање на глеќта : како последица на директен удар врз цврст предмет на површината на забите при што забот не се крши , но доѓа испукување на глеќта во различни правци.
При напукување на глеќта кај двете дентиции , трапија е локална импрегнација со раствор на флуорид и контола на виталноста на забите во наредните три месеци.
Кршењата на забите се делат на четири класи :
-Прва класа : кршење на глеќта , најчесто тоа се искршени агли или кршење на ивицата на централните секачи . Пациентите обично се жалат само на остра ивица кај искршената глеќ која им смета на усните или јазикот.
Терапија кај млечни заби – остирите ивици благо се заоблуваат и се импрегнираат со раствор на флуорид . Кај трајни заби при првата посета на стоматолог се прави надградба на изгубениот дел од коронката на забот со употреба на естетски материјали.
Втора класа : – кршење на глеќта и дентинот – линијата на кршење обично е коса и зафаќа еден или и двата агли , а најчесто на горните централни секачи . Повредата може да биде проследена и со луксација .
Терапија – кај млечни заби – при првата посета на стоматолог се прави надградба со естетеки материјали , ако е возможно да се постави соработка со малиот пациент.
Кај трајни заби уште при првата посета се прави надградба на искршениот дел на коронката на забот со помош на естетски материјалаи . Доколу пациентот ги донесе искршените делови од коронката на забот , можно е да се направи лепење на тие фрагменти за забот.
Трета класа – кршење на глеќта идентинот со повреда на пулпата– линијата на кршење е коса или хоризонтална , при што е скршен поголем дел од коронката на забот. Често ваквите повреди се пропратени со луксација на забот.
Терапија – кај млечни заби зависи од возраста на детето и степенот на ресорпција на коренот на забот за што е неопхоно да се направи рентген снимка . Кај деца на возраст од 3-4 години индикативно е витална ампутација ( отстранување “живец“ ) и наградба со естетски материјали. Но , доколку кршењето на коронката на млечниот заб е во близина или под нивото на непцето , конкретниот заб е за екстракција заради исклучително тешката соработка со деца на ваква возраст.
Кај трајни заби начинот на интервенирање најпрвин зависи од степенот на развиеност на коренот односно дали повредениот заб е со незавршен или со завршен развиток на коренот , од ширината на отворот на пулпата , од изминатото време помеѓу настанокот на повредата и доаѓањето на стоматолог ,од големината на скршениот дел и сл.
Четврта класа – кршење на корен –најчесто се случува кај горни централни секачи со завршен развој на коренот. Повредениот заб може да биде нешто подолг во споредба со неповредените заби . Линијата на кршење на коренот може да биде локализирана во пределот на врвот на коренот , понатака, во средната третина и во гингивалната третина на коренот ( делот од коренот во близина на непцата) . За прецизна дијагноза е неопходна рентген снимка.
Терапија
– Млечни заби– кај деца на возраст од 2-4 години кај кои е фрагментот на коронката без дислокација и луксација , вадењето на забот може да се одложи , но притоа е неопходно да се прават задолжителни контроли на стоматолог еднаш месечно. Во случај на промена на бојата на забот или при појава на оток и фистули или ако критичниот дел на скршениот млечен заб луксира или е дислоциран, веднаш по повредата , треба да се извади тој дел од забот. Врвот на млечниот корен не се вади бидејќи тој физиолошки ќе се ресорбира.
-Трајни заби
– Кај незавршен развој на коренот обично доаѓа до напрснување на коренот (нецелосно кршење ) и доволно е да се изврши имобилизација на повредениот заб во времетраење од 2-3 месеци. По тој период , рентген снимка ќе потврди дали коренот целосно зараснал.
-Завршен развој на коренот кај деца – основен принцип во терапија на кршење на корен е репозиција и имобилизација на повредениот заб. Успешноста на репозицијата се проврува со задолжителна рентген снимка , а времетраењето на имобилизацијата е 2-3 месеци . Најголеми шанси за зараснување имаат скршеници во близина на врвот на коренот . Во случај на појава на компликации во вид на воспаленија кај наведеното место на кршење на коренот , по извршено канално лечење на коронскиот дел , скршениот врв на коренот хируршки се отстранува. Кај деца во случај на кршење кај средната и гингивалната третина на коренот , се превземаат сите тераписки мерки ( репозиција, имобилизација , канално лечење , отродонтско извлекување и др.).
Пишува : Д-р Сашо Стоев
За повеќе информации и совети во врска со оралното здравје обратете се во Стоматолошка Ординација “Д-р Сашо Стоев“.
Стоматолошка Ординација “Д-р Сашо Стоев“
Ул.Никола Карев бб , ТЦ Трудбеник, Охрид
Контакт: 070-307-262 / 070-452-100
Публицитет.мк